Taşhan
Türk İslam mimarisinin yaşayan örneklerinden biri olan Taşhan, yörede bulunan en önemli tarihi miraslardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ön cephe kapısındaki kitabe kayıp olduğundan, Taşhan’ın yapılış tarihi kesin olarak bilinememektedir. Ancak, Taşhan’ın yapımında görevlendirildiği söylenen ve Taşhan’ın bitişiğinde türbesi bulunan Şeyh Kamil’in yaşadığı dönemin 1600’lü yıllara rastlıyor olması, Taşhan’ın Osmanlı Padişahı 1. Ahmet (1603-1617) veya Genç Osman (1618-1622) döneminde yapıldığına işaret eder.

Kare planlı, simetrik girişli moloz taş ve tuğladan yapılmış iki katlı bir yapı olan Taşhan, ticaretin canlanması ile birlikte çoğalan kent içi hanların ilk örneklerindendir.

 

5 kemerli galeri şeklinde bir girişi ve buna simetrik bir çıkışı vardır. Alt katta kare şeklindeki avlunun çevresinde depo odaları sıralanmıştır. Avlunun dört tarafında tabanları granit taş, taş ayaklar üzerinde tuğla kemerlerden oluşan tuğla çapraz tonoz örtülü revak yer alır. Her bir odasının yuvarlak kemerli küçük bir kapısı ve küçük bir penceresi vardır. Alt katta 14 oda bulunmaktadır. Girişten çıkışa doğru avlunun tam ortasından geçen dar yolun sağında ve solunda kalan avlu tabanı, yoldan 15 cm kadar yüksekte olup kare ve dikdörtgen şekilli taş döşemelidir.

 

Girişin sağında 13 basamaklı taş merdivenle üst kata çıkılır. Üst katta yan cephelerde 5’er, köşelerde birer alınlık üzeri 24 oda bulunmaktadır. Her odanın içinde 2veya 3 niş, 1 ocak, yuvarlak kemerli bir pencere ve avluya açılan bir kapı vardır. Duvar malzemesi moloz taş tuğla olup taşlar dikine tuğlalarla kasetlenmiştir. Kapı ve pencere üstlerindeki hafifletme kemerleri,tuğla malzemedir. Üst kat  yan cephesi dikdörtgen taş olup dökme demir şebekelidir. Cepheler payandalarla desteklenmiştir. Tüm cepheyi iki sıra tuğladan kirpi saçak kuşatır. Alaturka kiremit kaplı çatıda tuğla dikdörtgen ocak bacaları bulunur. Önce cephe daha itinalı işçilik göstermektedir. Yapı malzemesi 15. Yy’a tarihlenen Karanfil Sokak’taki türbe ile benzerlik göstermektedir. Han da yaklaşık bu tarihlerde yapılmış olmalıdır.

 

 

Taşhan, karşısında bulunan Bedesten, Mahkeme Camii ve Hamam ile bir külliye oluşturmaktadır. Manisa’dan gelen kervanların İzmir ya da Foça’ya ulaşmalarında merkezi bir konumda olması, bir günlük mesafede yer alması sebebiyle, kervansaraylarda olduğu gibi bir konaklama ve ticaret merkezi oluşmuştur.

 

 Taşhan, Menemen’in 1950-1960 dönemi Belediye Başkanı olan Bedri Onat’ın yoğun çabası ile tamir edilerek yıkılmaktan kurtulmuştur. 2013 yılında Menemen Belediyesi tarafından restorasyonuna başlanmış ve iki yıllık çalışmalarının ardından Tarihi Taşhan çarşısı olarak yeniden hizmet vermeye başlamıştır.