Surp Sarkis Ermeni Kilisesi, 1924 yılından önce Ermeni Mahallesi olarak adlandırılan ve Zafer Mahallesi sınırları içinde, Değirmen Dağ’ın doğu yamaçları üzerinde yer alır. 19. yüzyılda yapılan, ancak kitabesi bulunamadığından yapım tarihi kesinlik kazanamayan kilise, 1922 yılına kadar kullanılmış, Ermenilerin Menemen’den ayrılmasının ardından kendi haline bırakılmıştır.
1894 nüfus sayımına göre Menemen’de 508 Ermeni, 1917 nüfus sayımına göre ise 140 Ermeni yaşamaktaydı. Ermenilerin yaşadığı mahaller Kasımpaşa ve Esatpaşa mahalleriydi.
Eğimli arazi üzerinde dikdörtgen şeklinde planlı konumlanmış olup batı cephesi yamacına yaslanmıştır. Bu kısımda istinat duvarlarından bir kısmı mevcuttur. Üç nefli bazilika tipindeki kilisede giriş kapısı, güney cepheye açılmış olup yapı malzemesi taş ve tuğladır.
Tabiatın tahribatına açık olup iç ve dış sıvalar dökülmüş ve çatlaklar oluşmuştur. Restore edilerek periyodik bakımının yapılması gerekmektedir. Yapı malzemesi olarak taş ve tuğla kullanılarak almaşık teknikle örülen duvarlarda taşlar tuğlalarla kasetlenmiştir.
Kiliseye giriş güney cepheye açılmış kapı ile sağlanmıştır. Yayvan yuvarlak kemerli kapı açıklığı, kademeli silmelerle hareketlendirilen sövelere sahiptir. İki kanatlı demir kapı tahrip olmuş durumdadır. Kuzey ve güney cephelerde bulunan alt kat pencerelerinin tümü sonraki br tarihte kapatılmış olup üst kat pencerelerinde demir korkuluklar bulunmaktadır. Kilisenin naosu iki sıra kemer dizisi ile üç nefe ayrılmıştır. Orta nef daha yüksek ve geniştir. Örtü sistemi beşik tonoz olup üzerine yuvarlak aydınlanma pencereleri açılmıştır. Doğu yönünde apsis çıkıntısı iki yanda birer sütunçe ile belirginleştirilmiştir. Ayrıca apsisin iki yanında kemerli iki niş ve küçük dikdörtgen pencere yer alır. Duvarlarda çeşitli boyutlarda yuvarlak kemerli nişler bulunmaktadır. Kuzeydoğu tarafına açılmış bir kapı ile de kare planlı kaburga haç tonoz örtülü mekana girilir.